Емдік дене шынықтыру (ЕДШ) – бұл адамның денсаулығын қалпына келтіруге және нығайтуға бағытталған арнайы жаттығулар жиынтығы. Санаторий жағдайында ЕДШ табиғи емдік факторлармен, таза ауамен және релаксациямен үйлесіп, айрықша әсер береді. ЕДШ-тің тарихы ежелгі дәуірден бастау алады.
Ежелгі Грекия мен Римде дене шынықтыру арқылы денсаулықты жақсарту әдістері кеңінен қолданылған. Қазіргі уақытта санаторийлердегі ЕДШ – сауықтырудың ажырамас бөлігі.
ЕДШ-тің пайдасы
Санаторий жағдайындағы емдік дене шынықтырудың негізгі пайдасы:
- Қан айналымын жақсарту: Жаттығулар қан тамырларының жұмысын қалыпқа келтіреді, жүрек пен бұлшықеттерді оттекпен қамтамасыз етеді.
- Бұлшықет тонусын арттыру: ЕДШ бұлшықет массасын нығайтып, буындардың қозғалғыштығын арттырады.
- Зат алмасуды қалыпқа келтіру: Жаттығулар метаболизмді жеделдетеді, бұл ағзаның токсиндерден тазалануына көмектеседі.
- Жүйке жүйесіне оң әсер: Физикалық белсенділік стресс деңгейін төмендетіп, көңіл-күйді жақсартады.
- Иммундық жүйені нығайту: Белсенді қозғалыстар иммундық жасушалардың жұмысын белсендіреді.
Жасау жолдары және түрлері
Санаторийдегі ЕДШ арнайы мамандардың бақылауымен жүргізіледі. Жаттығулардың негізгі түрлері:
-
Динамикалық жаттығулар:
- Жаяу жүру;
- Жеңіл жүгіру;
- Жүзу;
- Велосипед тебу.
-
Статикалық жаттығулар:
- Бұлшықеттерді созу;
- Йога элементтері;
- Медитациямен үйлескен жаттығулар.
-
Тыныс алу жаттығулары:
- Бутейко әдісі;
- Қарапайым тыныс алу техникасы (мұрынмен терең тыныс алу, ауызбен шығару);
- Пилатес элементтері.
-
Су процедуралары:
- Суасты жаттығулар;
- Гидротерапия элементтері.
-
Реабилитациялық гимнастика:
- Омыртқаның саулығын сақтау;
- Травмалардан кейінгі бұлшықеттерді қалпына келтіру.
Жаттығулардың әсер ету уақыты
Санаторийдегі ЕДШ сессияларының ұзақтығы 15-40 минуттан аспайды. Жаттығу жиілігі:
- Бастапқы кезеңде: 2-3 күнде бір рет;
- Орташа кезеңде: Күнделікті;
- Қалпына келу кезеңінде: Аптасына 5 рет.
Қандай ауруларға ем
ЕДШ санаторий жағдайында келесі ауруларды емдеуге және алдын алуға тиімді:
-
Жүрек-қан тамырлары жүйесі аурулары:
- Гипертония;
- Атеросклероз;
- Ишемиялық жүрек ауруы.
-
Тыныс алу жүйесі аурулары:
- Созылмалы бронхит;
- Демікпе;
- Өкпе фиброзы.
-
Бұлшықет және сүйек жүйесінің аурулары:
- Остеохондроз;
- Буын артриті;
- Скелет-бұлшықет травмалары.
-
Жүйке жүйесінің аурулары:
- Невроздар;
- Ұйқысыздық;
- Стресс.
-
Ас қорыту жүйесі аурулары:
- Гастрит;
- Жүйелік іш қату;
- Асқазан-ішек жаралары.
-
Артық салмақ:
- Метаболизмді жеделдетіп, салмақ тастауды жеңілдетеді.
Қарсы көрсетілімдері
Емдік дене шынықтыру барлық адамдар үшін жарамды емес. Оны қолдану келесі жағдайларда шектеледі:
- Жедел инфекциялық аурулар: Температураның көтерілуі немесе вирустық инфекциялардың өршу кезеңінде.
- Жүрек-қан тамырлары ауруларының ауыр түрлері: Тахикардия, жүрек жеткіліксіздігі.
- Қатерлі ісіктер: Онкологиялық аурулар кезінде физикалық жүктеме қауіпті болуы мүмкін.
- Тері аурулары: Ашық жаралар немесе инфекциялық тері аурулары болғанда.
- Психикалық аурулар: Қатты қозу немесе депрессия жағдайларында.
- Жүктіліктің асқынулары: Жаттығу жүктілік кезінде тек дәрігердің рұқсатымен жасалады.
Қорытынды
Санаторийдегі емдік дене шынықтыру – ағзаны нығайтып, түрлі аурулардың алдын алудың және емдеудің тиімді әдісі. Бұл процедураны дұрыс орындау және қарсы көрсетілімдерді ескеру – оң нәтижеге жетудің басты шарты. Санаторий жағдайында табиғи емдік факторлармен бірге қолданылатын ЕДШ адам денсаулығын жақсартып, өмір сүру сапасын арттырады.
