Шығыс Дешті Қыпшақтағы Жошының үлкен ұлы Орда Ежен, оның інілері Шайбани, Шингкүр, Тұқай Темір ұлыстары негізінде құрылған дербес мемлекет - Ақ Орда деп аталды.
1226 - 1309 жылдары Ақ Ордада Орда Ежен (1226 -1247 және 1250)
Күн Қыран (1250 және 1251 -1280)
Қоныша (1289-1301)
Баян (1301 - 1309) билік құрды.
Астанасы алғашында Шығыс Қазақстанда, Ертіс өзеңінің жоғарғы ағысы бойында, Алакөл маңында орналасты.
XIII ғасырдың екінші жартысы мен XIV ғасырдың басында Сырдарияның орта ағысы бойындағы қалалардың экономикалық, мәдени әрі геосаяси жағынан қайта өрлеуінің және Хайду мен Дуваның Баян ханмен Шығыс Қазақстандағы жер аумағы үшін бітпейтін талас-тартысының салдарынан берекесі қашқан ұлыс орталығы Сыр бойына көшірілді.
1309 - 1315 жылдары Ақ Ордада Сасы Бұқа хан билік құрып тұрды.
Оның ұлы Ерзен (Ибисан) тұсында (1315 - 1320) Сыр бойындағы қалаларда көптеген медресе, мешіт, ханака, әсем ғимараттар салынды.
Бұл кезде мемлекет әлі де Алтын Орданың құрамында еді. Ақ Орда алғаш рет Ерзеннің ұлы Мүбәрәк Қожа ханның билік құру кезеңінде өзінің саяси тәуелсіздігін сақтап қалуға ұмтылды.
1327 - 1329 жылдары оның өзі соқтырған теңгелер шығарылып, айналымда болды.
Мүбәрәк Қожа ханның жеке дербестікке ұмтылуы Өзбек хан (1312 - 1342) тарапынан қатты қарсылыққа ұшырап, нәтижесінде, ол елден кетуге мәжбүр болды.
1344 жылы Жәнібек ханның (1342 - 1357) жарлығымен ел билеуші тағына Мүбәрәк Қожаның інісі, Ерзен ханның баласы Шымтай хан отырды.
Алтын Ордадағы мазасыздыққа толы «дүрбелең жылдар» (1359- 1379) Шымтай хан билікке келген кезде басталды.
1361 жылы Алтын Орда әмірлері 17 жыл бойы Ақ Ордада билік құрып отырған Шымтайға Алтын Орданың Сарайдағы тағын иеленуді ұсынды.
Бірақ ол Алтын Орданың мемлекеттік ісіне араласудан бас тартты.
Орыс хан (Ырыс хан, Өріс хан, Ұрыс хан) тұсында Ақ Орда дербес саясат жүргізетін жеке хандыққа айналды. Орыс хан Алтын Орда тағына да отырды.
XIV ғасырдың 70-ші жылдары Әмір Темірдің бірнеше жорығынан (1370 - 1405) соң бұл мемлекеттің күші әлсіреді. Орыс ханның ұлдары Тоқтақия (1375), Темір Мәлік (1375) хандықгы қанша күш-жігер жұмсаса да, күшейте алмады.
1376 жылы Ақ Ордаға Әмір Темірдің қолдауымен Тоқтамыс хан келіп, 1380 жылдан бастап бүкіл Жошы ұлысын уақытша болса да қайта біріктірді.
XIV ғасырдың 80-ші жылдарының соңы мен 90-шы жылдарының алғашқы жартысында Тоқтамыс хан мен Әмір Темір арасындағы бітіспес тайталаста Орыс ханның ұлы Құйыршық Мәуереннахр әмірінің жағында болды.
Ол Әмір Темірдің қол жеткен жеңісінен соң Шығыс Дешті Қыпшақта өз билігін жүргізді.
1419-1422 жылдары Құйыршықтың ұлы Барақ хан Ұлықбектің қолдауымен Ақ Ордадағы билік басына келді.
1422 - 1426 жылдары Алтын Орданың халқын басқарды.
1428 жылы Барақ хан белгісіз жағдайда қаза тапты. Барақ ханнан кейін Шығыс Дешті Қыпшақтағы ел басқару ісі Шайбани әулетіне (1428 - 1469) көшті.
Ақ Орда сол кездегі Қазақстан аймағында өмір сүрген жергілікті тайпалардың (арғын, қыпшақ, қоңырат, керей, үйсін, найман, қарлұқ, т.б.) негізінде құрылған біріккен мемлекет болды.
Ақ Орда іс жүзінде қазақтың алғашқы мемлекеті болып табылады.