Түркия — Еуропа мен Азияның шекарасында орналасқан ел.
Оның жер көлемі 783,356 шаршы километр (302,455 шаршы миль). Бұл дүние жүзіндегі екі континентте де аумағы бар елдердің бірі болып табылады. Түркияның шекарасы 8 елмен жанасады: Болгария, Греция, Грузия, Армения, Азербайжан, Иран, Ирак және Сирия.
ЖІӨ мен жан басына шаққандағы табыс
Түркия — Латын Америкасындағы ірі экономикалық держава. 2023 жылға қарай Түркияның ЖІӨ-і (Жалпы ішкі өнім) шамамен $950 миллиард болып бағаланады. Жан басына шаққандағы ЖІӨ $11,000 дан астам, бұл дүние жүзіндегі орташа деңгейден сәл төмен көрсеткіш.
Импорт-экспорт тауарларының құрылымы мен сальдосы
Түркияның экономикасы экспортқа негізделген. Ол дүние жүзінде ең ірі экспорттаушы елдердің бірі болып табылады.
- Экспорттың негізгі тауарлары: Машина жасау өнімдері, электроника, текстиль, автомобильдер, ауыл шаруашылық өнімдері (мысалы, жаңғақ, инжир).
- Импорттың негізгі тауарлары: Мұнай және газ, машина жасау компоненттері, электроника, химиялық өнімдер, фармацевтика.
Түркияның сауда сальдосы теріс болып табылады, яғни импорт экспорттан артық. 2023 жылға қарай экспорт көлемі $200 миллиард , ал импорт көлемі $250 миллиард шамасында болды.
Анталия. Теңіз жағалауы
***
Елдің ТОП 10 технологиялық компаниялары
| Компания | Саласы | Нақты табыс (2023) | Нақты нарықтық құны |
|---|---|---|---|
| Turkish Airlines | Әуе жолдары | $5 миллиард | $30 миллиард |
| Arçelik | Үй техникасы | $4 миллиард | $25 миллиард |
| Koç Holding | Өнеркәсіптік конгломерат | $6 миллиард | $40 миллиард |
| Sabancı Holding | Қаржы және өнеркәсіп | $5 миллиард | $35 миллиард |
| Beko | Үй техникасы | $3 миллиард | $20 миллиард |
| Turkcell | Телекоммуникациялар | $2 миллиард | $15 миллиард |
| ASELSAN | Әскери технологиялар | $1.5 миллиард | $10 миллиард |
| Vestel | Электроника | $2 миллиард | $12 миллиард |
| TOFAŞ | Автомобиль өнеркәсібі | $1.8 миллиард | $11 миллиард |
| Halkbank | Банктік және қаржылық қызметтер | $1.2 миллиард | $8 миллиард |
Түрік әуе жолдары - Turkish Airlines ұшағы
***
Koc холдингі - Түркия экономикасының локомотиві
Arcelik бренді - Sabanci Holding өнімі
***
Демографиялық көрсеткіштері
Түркияның халқы 85 миллион адам шамасында (2023 жылғы мәліметтер). Ол дүние жүзіндегі ең тығыз халық орналасқан елдердің бірі.
- Бала саны: Халықтың шамамен 24%-ы 15 жасқа дейінгі балалар.
- Қартайғандардың үлесі: Халықтың 9%-ы 65 жастан асқан адамдар.
- Орташа өмір сүру ұзақтығы: Ерлерде — 77 жыл, әйелдерде — 81 жыл.
Анталья жағалауы
***
Ірі қалалары
- Стамбул — ең ірі қала, халқы 15.5 миллион.
- Анкара — астанасы, халқы 5.7 миллион.
- Измир — халқы 4.4 миллион.
- Бурса — халқы 3.1 миллион.
- Адана — халқы 2.3 миллион.
Эфес. Антикалық қала
***
Негізгі туристік бағыттары
- Стамбул: Ая София, Босфор бұғазы, Топкапы сарайы.
- Каппадокия: Табиғи парктер, таулар, ауа шарларымен ұшу.
- Эфес: Дүние жүзіндегі ең әдемі антикалық қалалардың бірі, ЮНЕСКО мұрасы.
- Анталия: Теңіз жағалауы, демалыс орындары, тарихи орындар.
- Памуккале: Маржандық көлдер, табиғи көрікті жерлер.
Ая София ғибадатханасы
***
Жылына келетін туристер мен олардан түсетін табыс
Түркия жыл сайын 50 миллионнан астам турист қабылдайды. Туристерден түсетін табыс $40 миллиардтан астам. Туризм саласы Түркия экономикасында маңызды рөл атқарады.
***
Түркия. Каппадокия таулары
***
Памұқкале. Маржандық көлдер
***
Қорытынды
Түркия — экономикалық, мәдениеттік және табиғи ресурстарға бай ел. Оның көптеген салалардағы жетістіктері, соның ішінде туризм, машина жасау және ауыл шаруашылығы, оны дүние жүзіндегі ең алдыңғы қатардағы елдердің бірі етеді.
Алайда, демографиялық проблемалар (халықтың теңсіздігі) және экономикалық тұрақсыздық елден болашақта батыл шешімдер талап етеді.
